WantToKnow probeert voor jou regelmatig bijzondere aanbiedingen te organiseren, met producten die je niet zo snel in de winkel zult tegenkomen. Een service met producten die veelal uit het buitenland komen, van kleine, vaak ambachtelijke leveranciers. Vanzelfsprekend kiezen we producten die passen in de sfeer van de website en dus zullen aansluiten op jouw smaak. En we kijken zeker ook naar het duurzame karakter van de producten (en diensten).
Het essentie van deze aanbiedingen is zódanig, dat wij de aanbieding een beperkte geldigheidsduur moeten geven. Wij werken namelijk niet met voorraden en bestellen daarmee de producten aan de hand van de bestellingen die wij van de lezers van WantToKnow krijgen. Daarom duurt het leveren van de producten vaak iets langer dan een ‘paar dagen’. Maar de vraag is, ook volgens Loesje hiernaast, of het allemaal wel zo snel moet allemaal..
Meestal zijn wij in staat de levering binnen 2-3 weken te verzorgen. WantToKnow heeft niet zo heel veel mogelijkheden tot inkomsten, vandaar dat we deze postorderservice ook hebben ontwikkeld. Zo snijdt het mes dus aan twéé kanten. Wij hopen je met deze service van dienst te zijn!
* * *
x
x
Speelse & spirituele,
speelstukken uit de oudheid
– ‘The Isle of Lewis’ Schaak-set –
2023 | © WantToKnow.nl/.be
X
Misschien zijn het wel de belangrijkste schaakstukken uit de geschiedenis… Een mysterieus geval! Het is in ieder geval een van de meest fascinerende en “speelse” archeologische vondsten aller tijden: De Isle of Lewis Chessmen. Historici gaan ervan uit dat deze wereldberoemde stukken van Scandinavische oorsprong zijn en voor 1200 na Christus (!) werden gemaakt. Sinds de ivoren stukken ergens vóór 1831 werden ontdekt, op het eiland Lewis in de Outer-Hebrides in Schotland, hebben deze koningen, koninginnen, ridders, torens, lopers en pionnen ons lang gefascineerd vanwege hun voortreffelijke vakmanschap, ongewoon suggestieve gezichten, hun opvallend Noorse karakter en vooral de mystieke kwaliteit die van ze af straalt.
In dit artikel vertellen we je graag mee over de geschiedenis en de grote spirituele betekenis van ‘spelen’ en ‘schaak-spelen’, over deze fascinerende ‘Isle of Lewis’-schaakstukken. Waarschijnlijk begon het verhaal met een zware storm aan de Schotse kust… Lees verder en zie onze aanbieding: een prachtige reproductie van deze schaakstukken, voor een bijzondere WantToKnow-prijs, natuurlijk!
Ergens voor 1831 liep Malcolm Macleod, een lokale man van de Schotse eiland-provincie Lewis, door het grasland van de Camas Uig baai, gelegen aan de ruige westkust van het eiland. Halverwege zijn gebruikelijke wandeling werd hij plotseling verrast door iets wat hij op deze route nog niet eerder was tegengekomen: in een zandduin stuitte hij op een kleine stenen ruimte die toegankelijk was geworden, doordat de wind het zand voor de opening had wegblazen. Wat Malcom op dat moment nog niet wist, is dat hij op het punt stond om een van onze belangrijkste banden met de middeleeuwse wereld te herontdekken: de Lewis Chessmen.
Hoewel deze vertelling over Macleod een populaire en aannemelijk theorie is, zijn feiten over de vondst, de locatie en datum van de ontdekking vertroebeld door generaties op generaties van verhalen en legendes… Zo zeggen sommigen dat Macleod verschrikt wegvluchtte in de overtuiging dat hij elfen & geesten had gezien. En weer anderen vertellen hoe een onwetende grazende koe de stenen kist blootlegde…
De oorsprong van de raadselachtige figuren blijft dus een raadselachtig mysterie: waarom heeft deze schat zeshonderd jaar lang in een zandduin op de Buiten-Hebriden begraven gelegen? Behoorden ze ooit toe aan een Noorse koning of werden ze begraven in een scheepswrak op weg naar een rijke marktstad? Hadden de schaakstukken het ons zelf maar kunnen vertellen…
The Isle of Lewis in de 12e en 13e eeuw
Het is zeker dat de stukken oorspronkelijk behoorden tot de Scandinavische wereld, waar het eiland in die tijd deel van uitmaakte. Rond de tijd dat de schaakstukken werden begraven, behoorde Lewis tot het koninkrijk van Noorwegen en was de cultuur een mix van Gaelisch en Scandinavisch. Zelfs nadat de eilanden in 1266 aan Schotland werden afgestaan, bleven de banden met Noorwegen nauw; de bisschoppen bleven deel uitmaken van het bisdom Trondheim.
Wat we niet weten, is wie de stukken begraven heeft of waarom. Misschien waren ze het eigendom van een koopman die vanuit Scandinavië naar Schotland, Ierland of The Isle of Man voer om deze hooggewaardeerde speelsets te verkopen. Maar aangezien er op Lewis in die tijd machtige mensen woonden, die nauwe banden hadden met Noorwegen, kunnen de speelstukken mogelijk het kostbare bezit zijn geweest van een plaatselijke leider, prins of bisschop.
Er zijn nog veel onbeantwoorde vragen over de ontdekking van de schat. Het kwam voor het eerst aan het licht toen de stukken in 1831 in Edinburgh werden tentoongesteld in de Society of Antiquaries of Scotland met toestemming van ene Mr Roderick Rirrie uit Stornoway, Lewis.Wat we wel zeker weten is dat, slechts enkele maanden na de vondst, de schat opgebroken en verkocht door ene heer Rirrie. De stukken gingen daarna door verschillende privécollecties, totdat ze in 1888 werden aangekocht door het British Museum.
Het schaakspel & het ‘Spel des Levens’
Voordat we verder in de wonderlijke geschiedenis van de Lewis-schaakstukken duiken, loont het om eerst te kijken naar de vroege én diepe geschiedenis van het schaken.
Hoewel de oorsprong van het spel, dat wij nu ‘schaak’ noemen, nog steeds onbekend en mysterieus is, is het vrij zeker dat het in het (Midden) Oosten is ontstaan, hoewel het Westen er in de ban van raakte. We weten ook dat het schaakspel in het begin deel uitmaakte van de oorlogsstrategie en daarom werd toegepast op de Kshatriya (krijgerskaste). Het woord schaak’ is afgeleid van ‘Shach’ wat ‘sjah’ of ‘heerser’ betekent. Zo kwam het spel al snel in aanraking met de Gnostisch esoterische traditie, waar naadloos in past.
De zwarte en witte stukken symboliseerden duisternis en licht, de oorlog tussen de Titanen en de Goden of de Asura’s en de Deva’s. Het dambord stelt de zichtbare wereld voor onder de heerschappij van zwart en wit of yin-yang dualiteit. Het bestaat uit 64 vierkanten, vierenzestig is het getal van de realisatie van kosmische eenheid. Er staan 64 hexagrammen in de I Tjing, het Chinese Boek der Veranderingen samengesteld door Confucius.
In de’ I Tjing’, het boek der veranderingen, vertegenwoordigen de 8 trigrammen met hun 8 combinaties, de 64 veranderingen of overgangstoestanden. Deze bevinden zich in een proces van voortdurende transformatie met de wijziging van een van de 3 lijnen van de Trigrammen. Dit vertegenwoordigt het leven: permanent en veranderlijk.
“Niets is statisch” zegt Hermes Trismegistus in het Smaragden Tablet dat met zijn 7 principes de hele wijsheid van het oude Egypte samenvat. Het dambord symboliseert zowel de ruimte waar de kosmische krachten opereren als de menselijke innerlijke ruimte waar de mens tegen zichzelf vecht, met andere woorden, het is het Kurukshetra van de Indiase Mahabharata. Het schaakspel is gebaseerd op intelligentie en concentratie. Daarom is het makkelijker om de logica en de directe praktijk van het spel te leren, dan in een ‘handboek voor strategie’.
Volgens professor Klaus, decaan filosofie aan de Humboldt Universiteit, “leert de mens beter spelend dan luisterend naar abstracte lessen”. Dat verklaart de impact van de ‘koning der spelen’: het leert door oefening, want het combineert tegelijkertijd zelfbeheersing, beheersing van de geest en analytische discipline door geleidelijk de praktijk van de logica te ontwikkelen. Een soort dialoog, deels wetenschappelijk en deels magisch, analytisch en tegelijkertijd intuïtief, welbespraakt en stil, vindt plaats in dit soort mentaal duel dat het schaakspel is.
Terug naar het Lewis-schaakspel
De dynamische spelprincipes van het schaakspel zijn dus terug te lijden tot de meest diepe energetische principes van de menselijke ziel. Maar! Waar de meeste schaakstukken gebruikmaken van abstracte representaties van torens, paarden & koningen, staan de stukken in de Lewis-set bol van de gedetailleerde symboliek, die de middeleeuwse ambachtslieden erin hebben gesneden. Zo is het Lewis-schaakspel dus een archetypisch museum, als je er oog voor hebt..!
Zo hebben twee specialisten op het gebied van museum-artefacten hebben voorgesteld dat op basis van de variërende kwaliteit van de schaakstukken minstens vier snijders ze hebben gemaakt. Hoewel er dus geen overduidelijke archeologische context is waarin we de stukken kunnen plaatsen, waardoor we ze niet kunnen precies dateren, kan de kleding van de schaak-figuurtjes ons toch aan betrouwbare aanwijzingen helpen.
Zo zijn de torens allemaal krijgers die zijn uitgedost op een manier, die typisch is voor de late Noorse periode: lange leren jassen, Normandische schilden in de vorm van een vlieger, dure zwaarden en meestal puntige helmen (twee van deze helmen lijken meer op een bolhoed en een emmer). Wat betreft de bisschopsmijters, of puntmutsen, de manier waarop ze van voren en van achteren pieken identificeert ze als een stijl die aan het eind van de 12e eeuw werd gedragen.
Wilde mannen & compacte paardjes
Sommige pionnen zijn afgebeeld als ‘Berserks’ (‘berenhemden’ of ‘blote hemden’), die volgens een 13e-eeuws verslag van de IJslandse schrijver Snorri Snurluson, “geen harnas doegen en zo gek waren als honden of wolven, beten op hun schilden, en sterker bleken dan beren of stieren. Noch vuur noch ijzer kon hen schaden.” De strijdlust die op de schaakstukken is afgebeeld, geeft aan dat de krijgers-torens uit het noorden komen. Hoe weten we dat dan? Deze stukken bijten in hun schilden!
De 16 bisschoppen in deze set zijn, daarentegen, ongewapend, rijk gekleed en goed gevoed. Hoe zijn deze mollige mannen op het slagveld van het bord gekomen? De Lewis set is het oudste nog bestaande schaakspel waarin duidelijk bisschoppen voorkomen en zou daarom hun debuut kunnen markeren…! Misschien werd hun aanwezigheid wel bevolen door Pall, de bisschop van Skalholt en opdrachtgever van de beroemde ivoorwerken van Margret de Gelukkige.
Interessant is ook dat de kleine, cartooneske paardjes waarop de ruiters van het schaakspel zitten, historisch accuraat zijn! De lange rossen, waar we ridders van de Middeleeuwen in onze verbeelding op zien rijden, waren niet erg gebruikelijk in de 12e eeuw; van Italië tot Engeland reden de meeste mensen op gedrongen rassen, waarbij de benen van de ruiter ruim onder de buik van het paard bungelden.
De paarden van de Lewis-ridders zijn niet anders. Zelfs vandaag de dag zijn IJslandse paarden, raszuiver sinds de 12e eeuw – de tijd van de Lewis-schaakstukken – sterk en behendig, maar ze zijn ook van pony-formaat! Brown schrijft: “Een populaire cartoon, afgedrukt op ansichtkaarten, toont een IJslandse ruiter die rolschaatsen draagt om te voorkomen dat zijn voeten over de grond slepen”
En een verveelde, desperate koningin…!
In tegenstelling tot ons moderne schaakspel, met daarin de vliegensvlugge Koningin, was ze in die tijd jusit het zwakste stuk op het bord, dat slechts één veld per beurt bewoog! Pas aan het eind van de 15e eeuw begon de koningin zich te ontpoppen als het machtigste stuk in het spel. Verklaart die lage status de intense emotie op de gezichten van de koninginnen en de positie van hun handen? Beide koninginnen zijn gekroond, zitten op een troon, zijn gehuld in uitgebreide gewaden en houden hun rechterhand tegen hun wang. De emotie achter deze kenmerkende pose wordt onder andere gelezen als verdriet, wanhoop, geduld, berekening, afkeuring of verrassing.
Dus christelijk en deugdelijk voor die tijd! Ondanks deze sterk uiteenlopende interpretaties, schrijft Brown, “kan iedereen het erover eens zijn dat de Lewis-koninginnen er niet blij uitzien. Hoewel het geen oorlogsvrouwen zijn, zijn het wel vrouwen in oorlog.”
Net als de koninginnen zitten de koningen op tronen. Hun gezichten zijn even grimmig. Ze hebben zwaarden op hun schoot en dragen lang, in lokken gedraaid haar. Als de stukken inderdaad dateren uit de late 12e eeuw, kunnen we de twee mogelijk identificeren: Magnus V, gekroond in Noorwegen in 1164, en Sverrir (1184-1202), die hem opvolgde. Magnus V – niet te verwarren met Magnus ‘met de Blote Benen’ of Magnus ‘de Blinde’ – werd koning toen hij net acht jaar oud was, maar zijn vader Erling Scheefhals regeerde Noorwegen echt tot zijn dood in 1179, tegen die tijd was Magnus een knappe man die, net als veel van de Koningen van zijn tijd – dol was op drank en vrouwen.
Het Jungiaanse hof van de Zonne Koning
Je voelt misschien al dat we op deze manier de wereld van de diepe archetypen zijn binnengewandeld, waar de Zwitserse psycholoog en Mysticus Carl Gustav Jung in de 19e eeuw zo’n gedetailleerd verslag deed. Het was Jung die erop wees dat het opgaan en het ondergaan van de zon, net als de archetypische potentie voor licht en duister, als het ware besloten liggen in het hart van elke koning. Want, het is natuurlijk de koning (en tijdens het schaakspel jijzelf!) die het koninkrijk de donkere afgrond in jaagt met zijn slechte gedrag, of zijn volk naar het licht weet te verheffen met het vuur in zijn hart. Op die manier spreken de bezorgde en daadkrachtige uitdrukkingen van de schaakstukken in de Lewis-set als vanzelf!
Een poëtische naam voor de zon in het Spaans is ‘El Astro Rey’: De koning van de sterren. De zon is inderdaad onze ultieme koning, wiens eeuwige dans met de vrouwelijke aarde onze concepten van tijd, weer en seizoen in beweging zet. Zoals oude sterrenkijkers vroeg of laat begrepen, is de zon het letterlijke centrum van ons zonnestelsel. In veel culturen zijn de hoogste heerser en de belangrijkste god verbonden met de zon en dus met licht en vuur.
De Inca zonnegod en koninklijke voorouder, Inti, projecteert bijvoorbeeld vlammen die uit zijn hoofd stralen. De koning kan, als leider, een vuur ontsteken of een vuurzee aanwakkeren, maar om een goede heerser te zijn moet hij, vaker wél dan niet, de middenweg kiezen, de balans bewaren. Hij moet het regelmatige branden van de haard evenaren, het vuur dat de bouillon verwarmt en het huis verwarmt.
Hij wordt vaak vergeleken met de mannetjesleeuw, die paart met vele leeuwinnen en die alleen kan jagen als dat nodig is, maar vaker de offers van zijn troep ontvangt. De koninklijke aard van de leeuw wordt geaccentueerd door zijn kenmerkende manen. Als een ring van vlammen omsluiten de manen het gezicht van de leeuw en doen ze denken aan de zon, of aan een kroon op het hoofd van een harige, bebaarde vorst.
Op zijn best probeert de Koning zijn volk, zijn territorium, te regeren met rechtvaardigheid en harmonie – alleen brullend of roosterend als dat nodig is. De koning leert dat hij alleen echt kan slagen als hij zijn eigen vurige doelen mengt met die van zijn gemeenschap voor het welzijn van iedereen. Hij moet zich omringen met wijze raad in het besef dat de leeuw zwak is zonder zijn trots en dat de felle zonneschijn overdag ondraaglijk zou zijn zonder het afwisselende ritme met de nacht.
Het leven & het schaken: oefenen geblazen!
En zo komen we terug bij het fascinerende en mysterieuze Isle of Lewis-schaakspel. Een schaak-set, bestaande uit handvervaardigde archetypische kunstwerkjes, bedoeld voor de machtige en invloedrijke lieden (koningen, bisschoppen & handelslieden) om te spelen met de realiteit. Een realiteit waarop zij destijds de meeste invloed uitoefenden. Anno 2023-’24 ziet het leven op aarde er een stuk anders uit en worden eigenlijk alle mensen uitgedaagd om zich innerlijk te ontwikkelen tot de zonnekoning van hun eigen koninkrijk!
Het is dan ook zonde dat de populariteit van het schaken de afgelopen jaren, met de advent van de digitale entertainment sfeer, flink terugloopt… Terwijl het schaak dus juist een opening/een poort kan zijn, naar een ontspannen én gezellige verkenning van de tactiek én de archetypische realiteit.
Het is dan ook niet zómaar, dat schrijfster J.K. Rowling ervoor heeft gekozen om, in haar magische Harry Potter boekenreeks, de hoofdpersonages nu juist dit karakteristieke Lewis-schaakspel te laten spelen. “Dat is totaal barbaars!” zegt Hermelien. “Dát is schaken voor toveraars!” zegt Ron vanzelfsprekend. Kijk hieronder hoe de schaakstukken in deze film-versie magisch tot leven komen:
* * *
x
Speciale WTK-aanbieding,
in samenwerking met
het historisch atelier in de Engelse Cotswolds:x
x
Deze handgemaakte
Lewis Chessmen Schaak-set
rechtstreeks uit een
mysterieus verleden!
x
Deze prachtige kleine schaak-set bestaat uit miniatuurversies van de legendarische Isle of Lewis schaakstukken, op een rijkelijk versierd bord met steensnijwerk-motieven uit dezelfde periode. Het bord dient tevens als bewaarkoffer, waarin de stukken in beschermend schuimwol kunnen worden opgeborgen. De Isle of Lewis schaakstukken behoeven weinig introductie als een van de meest iconische en beroemde sets schaakstukken. Je ziet hierboven een karakteristieke beschrijving van de historie van deze stukken.
Het National Museum Scotland heeft deze prachtige kleine reproductie van de legendarische set goedgekeurd. In tegenstelling tot de originele versie, valt er niet te twisten over de herkomst van deze set.. Deze wordt geproduceerd in de Engelse Cotswolds en met de hand gemaakt, naar de zeer hoge standaard van de Engelse ‘Museum Heritage’ markt, waarvoor strenge regels gelden.
Het resultaat is een zéér elegant schaakspel, met stukken die lekker stevig in de hand liggen; een tijdloze klassieker. Elk stuk is een waar kunstwerk en een zeer nauwkeurige weergave van het origineel. Daarom niet alleen een praktische schaakset, maar ook een die als decoratie uitermate boeiend is.
De set is liefdevol vervaardigd; gemaakt van een mengsel van duurzame epoxyhars en natuursteen-gruis, stevig/zwaar en ligt heerlijk in de hand. Een prachtige kleine schaak-set die verbazingwekkend populair is gebleven.
Specificaties product
- Hoogte Koning: 4,3 cm
- Diameter basis Koning: 1,8 cm
- Gewicht Koning: 12 gram
- Materialen: unieke mengsel van epoxy hars en natuurlijk steenstof
- Bord grootte: 20 cm
- Borddikte: 4 cm
- Vierkante Grootte: 1,9 cm
Tijdelijk bij WantToKnow met € 10,- korting!
x
Deze handgemaakte ‘Isle of Lewis’-schaakset
voor € 57,- (normaal: € 67,-)
* * *
“Ja, ik wil graag deze unieke
Isle of Lewis-schaakset ontvangen!”
x
Vul hieronder de gevraagde persoonlijke gegevens in en
rond de bestelling af, VÓÓR de sluitingsdatum:x
donderdag 23 november a.s. om 16:00 stipt!
* * *
Heb je nog aanvullende vragen?
Mail even naar aanbieding@wanttoknow.nl
* * *
Per bestelling geldt een bijdrage porti/handelingskosten van € 7,-
Maar woon je buiten Nederland?
Dan geld er een andere bijdrage voor handeling/verzending.
Zie hiervoor hieronder in het besteloverzicht de bedragen per land.
* * *
Wil je een andere/grotere bestelling plaatsen,
dan ons bestelsysteem toelaat?
Stuur dan even een berichtje naar aanbieding@wanttoknow.nl
We laten je dan snel even weten hoe we je bestelling kunnen aannemen/verzorgen.
* * *
