‘Zeldzaam onafhankelijke geest’ Jan Bonte..!

In de hoogtijdagen van de coronacrisis toog Jan Bonte naar de bouwmarkt voor een zwanenhals. Bij “de stupiditeit van looprichtingen en spatschermen” had hij zich toen al neergelegd. “Ik vroeg na enige tijd niet meer aan mensen of het virus vliegles had gehad en of het geleerd had een mooie bocht te maken tijdens de vlucht. De lol was er af”, verhaalt Bonte met spottende humor.

Toen een man Bontes vrolijk door de Praxis dartelende 6-jarige zoontje “in bekakt Nederlands” betitelde als “levensbedreigend” en “rotkind” én ook nog een schoppende beweging naar hem maakte, kreeg de inwoner van Dalfsen — “meestal de zachtmoedigheid zelve” — een waas voor zijn ogen. Hij gaf de man een flinke zet en deze struikelde richting de uitgang.

Van neuroloog tot auteur
Een lach buldert door de zaal als de 53-jarige Bonte tijdens een van zijn lezingen in het land de corona-anekdotes als bijna volleerd cabaretier oplepelt. Vier jaar geleden had hij nooit kunnen bedenken dat hij in 2024 zijn geld zou verdienen met het schrijven van boeken, zoals zijn vorige maand uitgebrachte Wuhan Trilogie, én een eigen avondvullende monoloog in uitverkochte zalen in Nederland en België.

Bonte was tot eind 2020 namelijk een alom gerespecteerd, summa cum-laude afgestudeerde, veelgevraagd freelance neuroloog in verschillende ziekenhuizen. Hij werd door zijn aanhoudende, ongezouten systeemkritiek weliswaar als lastig ervaren door zijn opdrachtgevers, sommige collega’s en de Gezondheidsinspectie, maar was geliefd bij patiënten om zijn deskundigheid, kritische houding en menselijkheid.
X

In de media verscheen een aantal prachtige verhalen over hem. In 2017 trok Bonte bijvoorbeeld ten strijde tegen de witte doktersjas, die volgens hem onnodige afstand schept tussen dokter en patiënt. “Kinderen zijn er bang voor. En er bestaat wereldwijd geen literatuur die het argument van infectiebestrijding onderbouwt”, tekende de toen nog bevriende De Stentor, het dagblad uit zijn regio, op.

Ook Medisch Contact, een tijdschrift voor dokters, had positieve aandacht voor zijn missie: het ontkrachten van ‘de mythe van de witte jas’. In 2018 zond de EO de documentaire ‘Protocol van mijn vader’ van Melienna Beckmann uit, nog altijd terug te vinden via ­npo.nl. Ze opent de documentaire met een respectvolle verklaring aan het adres van neuroloog Bonte:

Bonte is in de korte film vooral te zien als aimabele, deskundige dokter met grote liefde voor zijn patiënten. De kijker krijgt op het einde ook even de kritische medische professional te zien. “Allerlei mensen die zich bemoeien met de zorg, die daar de ballen verstand van hebben, maar wel menen te moeten zeggen hoe wij ons werk moeten doen, daar loop ik nog het meest tegenaan”, klaagt hij.

Zes jaar later is die brommende en zoemende Bonte, die zichzelf online heeft omgedoopt in Jan B. Hommel, een van de best ingelezen en vileine critici van het coronabeleid geworden. Hij heeft zich tijdens de crisis ook grenzeloos geërgerd aan mensen met ‘de ballen verstand van gezondheidszorg’ die bepaalden hoe anderen moesten gaan leven. Met De Andere Krant (‘de enige krant waar ik nog mee praat’..) blikt Bonte terug op het begin van de crisis die ook zijn leven definitief veranderde. Hij vertelt:

In het Rotterdamse Ikazia-ziekenhuis, waar Bonte toen nog werkte, knipte hij zelfs demonstratief gaten in het mondkapje. “Een collega sprak me aan en zei dat het mondkapje zo niet werkte. Toen heb ik hem erop gewezen dat een normaal mondkapje ook geen bescherming biedt. Hij keek me alleen maar raar aan”, aldus de neuroloog. Het leidde tot een breuk in Rotterdam. (HIER)

In 2021 gooide Bonte er nog een paar scheppen bovenop, toen hij kon aantonen dat er gelogen werd over de vaccins. Mede dankzij data-analisten als Cees van den Bos ontdekte hij dat er ‘kwaadaardigheid’ in het spel was.

Op X en zijn platform janbhommel.nl laat Bonte sindsdien nog maar weinig heel van deze liegende beleidmakers, zoals Mark Rutte en Hugo de Jonge, corrupte gezondheidsadviseurs als Marion Koopmans en Károly Illy én journalisten zoals Maarten Keulemans van de Volkskrant en Op1-talkshowhost Tijs van den Brink, die de propaganda kritiekloos brachten. Over de EO-presentator zei hij nog liever over hem te struikelen, dan hem te reanimeren, als hij voor hem neer zou vallen.

Dergelijke bikkelharde uitspraken maken het voor zijn tegenstanders, zoals inmiddels De Stentor, gemakkelijk om Bonte neer te zetten als “ophitser”, “rancuneus” en “omstreden”. Bonte kan er niet meer mee zitten:

De coronacrisis heeft van Bonte een achterdochtiger, behoedzamer mens gemaakt. Hij realiseert zich als hersenkenner dat ook hij — ondanks zijn intellectuele capaciteiten — vatbaar is voor propaganda en manipulatie.

Hij is ook meer open-minded geworden.
x

Bonte, die zelf in het verleden te maken heeft gehad met depressies, stelt ondanks “de gitzwarte tijden waarin we leven” blij te zijn dat hij zich sinds 2020 heeft uitgesproken en zou dat zo weer doen.

“Ik heb dit boek bedoeld als een stuk geschiedschrijving”, zegt Bonte op de achterkant van zijn onlangs verschenen drieluik. “Want over tien of twintig jaar weet niemand meer precies wat er allemaal gebeurd is en hoe het precies is gegaan. Dan kan men terugbladeren in de trilogie om te lezen hoe het ook alweer zat.” Ook wie het nú al “precies” wil weten, kan zijn hart ophalen in dit werkstuk, waarvoor Bonte uitgebreide research deed. In zijn dankwoord wordt duidelijk hoever hij hierbij is gegaan. Zo spreekt hij zijn waardering uit voor het onderzoekscollectief ‘DRASTIC’. “Zonder dat team zou een belangrijk deel van het verhaal nooit in de openbaarheid zijn gekomen”, schrijft hij.

DRASTIC is een groep wetenschappers uit de meest uiteenlopende disciplines, aangevuld met data-analisten, statistici, programmeurs en internetdetectives. Zij brachten aan het licht wat gebeurde rond het lab in het Chinese Wuhan, waar riskant virusonderzoek (gain of function) plaatsvond met Amerikaanse overheidsgelden. Door de inzet van DRASTIC werd de ‘zoönosetheorie’, ofwel een natuurlijke oorsprong van het sars-cov-2 virus, steeds onwaarschijnlijker.

Ondanks de hulp van DRASTIC liep hij soms toch vast: “Er zijn veel momenten geweest dat ik op het punt stond het op te geven, omdat ik de wanhoop nabij was en niet meer wist hoe ik verder moest.” Gelukkig hielpen mensen in zijn omgeving hem dan over het dode punt heen, zoals prof. Ronald Meester die op cruciale momenten “met enkele bemoedigende woorden de motivatie gaf om toch door te gaan”. De hoogleraar Waarschijnlijkheidsrekening, inmiddels vooral bekend van zijn oversterfterapport, schreef ook het voorwoord bij de trilogie.

Op de cruciale vraag die als ondertitel op de kaft staat (Corona, ontsnapt uit het lab?) geeft Meester dit antwoord:

Bonte mag tevreden zijn: zijn werkstuk is met voorsprong het meest gedetailleerde relaas over de herkomst van sars-cov-2. Zo is het twee keer zo dik als The Wuhan cover-up van Robert F. Kennedy jr., die onder meer beschrijft hoe een groepje inter­nationale wetenschappers en overheids­functionarissen de ­Chinese lab-oorsprong van het sars-cov-2 virus vanaf begin 2020 toedekte. De Rotterdamse virologen prof. Ron Fouchier en prof. Marion Koopmans speelden daarin een “sleutelrol“, aldus Kennedy.

Bonte doet dat verhaal nog eens over, en niet bepaald dunnetjes. Zo wordt de naam van Koopmans welgeteld 264 keer genoemd in de trilogie. Al zit het venijn in de staart, want het derde boek sluit af met een uitgebreide ‘toegift’ die gewijd is aan de vele verstrengelde belangen van Koopmans. Bonte is niet mild over de viroloog, die volgens hem het volk angst aanjaagt voor pandemieën om “miljoenen aan onderzoeksgelden binnen te halen”.

Tegelijk wordt Koopmans op de drempel van 2025 steeds meer een meelijkwekkende figuur. “Ondanks al haar inspanningen om de mogelijkheid van een labontsnapping van het toneel te laten verdwijnen, gebeurde precies datgene waar ze het meest voor vreesde”, concludeert Bonte. Haar maatje, de Britse viroloog Peter Daszak, wiens EcoHealth Alliance de Amerikaanse onderzoeksgelden naar het lab in Wuhan sluisde, werd dit jaar voor minstens drie jaar uitgesloten van financiering door de Amerikaanse National Institutes of Health (NIH). “Daar zal het zeer waarschijnlijk niet bij blijven, en zeker niet als de Republikeinen de verkiezingen van 2024 winnen”, schrijft Bonte.

Inmiddels kennen we de afloop van die verkiezingen, weten we dat ­president-elect Donald Trump uitgerekend Robert Kennedy heeft uitverkoren om zijn minister van Volksgezondheid te worden en dat coronacriticus prof. Jay Bhattacharya de NIH moet gaan leiden. Bovendien presenteerde de Amerikaanse Congrescommissie die onderzoek deed naar de pandemie deze week haar eindrapport. Een van de conclusies luidt dat covid-19 “hoogstwaarschijnlijk” is ontstaan ​​in het lab in Wuhan.

Ook leert dit rapport dat het Amerikaanse ministerie van Justitie (DOJ) een strafrechtelijke grand jury heeft samengesteld om mogelijke federale misdaden te onderzoeken die verband houden met de oorsprong van covid-19. In de VS is daarom al de vraag gesteld of wetenschappers die betrokken waren bij de lablek cover-up strafrechtelijk vervolgd kunnen worden.

Het is begrijpelijk dat Bonte de verkiezingen en dit rapport niet heeft afgewacht: iedereen weet dat november een uitgelezen moment is om een boek te lanceren. En ja, dit is fijne lectuur voor onder de kerstboom, zeker voor Volkskrant-lezers.

Professor Ronald Meester heeft genoten van Bontes trilogie: “Het is erg knap dat hij ondanks die stortvloed aan kennis en gegevens die hij met ons deelt, kans heeft gezien de trilogie niet alleen leesbaar, maar ook spannend te maken. Ik geloofde soms bijna niet dat het hier over de echte wereld ging, zo bizar waren sommige wendingen in het verhaal.”