Steiner en z’n visionaire waarnemingen..!
2025 © WantToKnow.nl/be
*
Rudolf Steiner verklaarde, dat er een verborgen geschiedenis is, een geschiedenis die wordt gedragen door de wil van de ‘goden’.. In het boek ‘Verborgen geschiedenis, open toekomst’ wordt dit specifieke verhaal uitgewerkt, aan de hand van één van de vele voordrachten die in het boek worden besproken. Als voorbeeld vermeld Steiner hoe geestelijke machten bijvoorbeeld door de Babylonische koning Gilgamesj en zijn vriend Enkidoe heen zouden hebben gewerkt. En wat dan de karakteristiek was van die ‘goden’ is natuurlijk een ánder verhaal, maar de ‘goddelijke krachten’ die deze goden manifesteerden, werden gezien..
Dus we mogen Steiner op zijn woord geloven, wanneer we concluderen, dat onze geschiedenis wel dégelijk nog iets anders is, dan het verhaal van elkaar afwisselende samenlevingen/culturen, van strijd, overheersing en onderdrukking! En van mensen die intussen natuurlijk ook steeds slimmer/intelligenter werden? Steiner deed voor deze uitspraak onderzoek, en dat laat zien hoe deze en andere historische personen in hun latere incarnaties de bezieling door de goden verliezen.
Vervolgens steeds meer als aardse individuen denken en handelen. Maar dit verdwijnen van de geestelijke leiding had een duidelijk resultaat, op moeten we zeggen ‘doel’: de mens tot een bewustzijn te laten rijpen, waarmee hij in staat zou zijn de wereld nuchter te onderzoeken en eigen waarden te ontwikkelen. En ja, over die waarden gesproken.. Hiermee zijn we in onze tegenwoordige tijd beland.
Aan de oude verborgen geschiedenis is een eind gekomen.
De mensheid staat vanuit haar éigen ontwikkeling op eigen benen. Wij dragen zelf de verantwoordelijkheid voor ons leven en dat van de aarde; we beginnen ons dat te realiseren en wéten dat we daarbij niet/steeds minder op onze leiders dienen te vertrouwen, maar vooral op onze INNERLIJKE LEIDING. Deze open toekomst daagt ons uit om innerlijke en uiterlijke stappen te zetten vanuit een persoonlijke verbinding met de geestelijke wereld. Het is het verhaal achter het boek:
Samensteller van dit boek is Frans Lutters, alom gerespecteerd Antroposofie-expert. Hij is de exponent, zo zou je kunnen zeggen van dit boek. Want Lutters spreekt erover dat zijn leven in het teken staat van dit leerproces/het leren. Nooit had hij gedacht docent te worden, terwijl dit toch al decennia lang zijn dagelijkse praktijk is. Hij noemt zich in dat verband ook liever ‘leerkracht’…! Het gaat hem daarbij vooral om het samengaan van die begrippen leren en kracht. Hij is ervan overtuigd dat iedereen deze leer-kracht in zich draagt.
Waarachtig leren is voor mij in hoofd, hart en handen aangesproken worden en als mens naar lichaam, ziel en geest benaderd worden. Voor mij betekent dit dat de unieke menselijke geestkracht ruimte geboden wordt, en dat de leerkracht bezield lesgeeft en levende concepten, begrippen en ervaringen wekt en kunst en wetenschap verbindt.
Een van mijn leraren die mij wekte het goede in leersituaties te doen was professor Bernard Lievegoed. Deze wijze en daadkrachtige stichter van de Vrije Hogeschool was voor mij een voorbeeld van een leerkracht die geen docent wilde zijn en juist daardoor des te meer zeggingskracht had. In zijn ogen doceert hij niet, maar wekt hij.
In zijn eigen persoonlijkheid wekte hij, nu al bijna veertig jaar geleden, de intentie om steeds opnieuw te leren. En daarmee het vermogen om niet belerend te zijn, maar wekkend. De uitdrukking van zijn dagelijks werken en streven is het ‘wekken van het ongekende bewustzijn van de ander’. Waarbij natuurlijk hetzelfde geldt voor mezelf in verbinding met die ander.
Frans Lutters over zijn levensperspectief: “In deze tijd is de crisis in de wereld voelbaar; waarvan is deze de uitdrukking? Door dieper in de verborgen geschiedenis te duiken en de spirituele beelden tot je te nemen, kun je grondiger gaan beleven hoe krachten en individualiteiten door de eeuwen heen ons inspireren en op ons inwerken. Samenwerken is méér dan ooit noodzakelijk.”
Rudolf Steiner racist en extremist…?
In de media keer op keer werd Steiner in het recente verleden, vaak in de spotlight gezet, als zijnde racistisch en extreemrechts? Maar Rudolf Steiner was een openlijk verklaard tegenstander van dit nationalisme en racisme. Hij was een voorstander en ambassadeur van universele broederlijkheid en mensenliefde, een ware mensenvriend. Honderden mensen voelden zich door hem gezien, verbaasd als ze waren over zijn betrokkenheid bij hun leven. Tijdens zijn duizenden voordrachten in de eerste twee decennia van de 20e eeuw opende hij geestelijke vergezichten voor vaak afgeladen zalen in veel Europese landen.
Honderden mensen voelden zich door hem gezien, verbaasd als ze waren over zijn betrokkenheid bij hun leven. Tijdens zijn duizenden voordrachten in de eerste twee decennia van de 20e eeuw opende hij geestelijke vergezichten voor vaak afgeladen zalen in veel Europese landen.
Rudolf Steiner agiteerde niet, predikte haat noch geweld.
Hij ontroerde, enthousiasmeerde, bracht mensen tot zichzelf en voor alles: hij liet hen vrij! Hij verkondigde liefde voor de mensheid en liefde voor iedere individuele mens. Er vormde zich een groeiende beweging om hem heen met een groep inspirerende persoonlijkheden. Onder hen waren veel Joden zoals de in zijn tijd vermaarde kinderarts Karl Koenig en een deel van de groep antroposofische artsen om Koenig en Steiner heen. Diens meest naaste medewerkers waren vrouwen, wat in die tijd nog geenszins vanzelfsprekend was.
Een en ander bleef niet onopgemerkt bij extreemrechts. De nationalisten, later nationaalsocialisten (NSDAP) zagen al vroeg een vijand in hem en zijn antroposofie. Hitler noemde hem een Jodenvriend en een nationale misdadiger. Op 5 mei 1922 werd er door een fascistische knokploeg een aanslag op zijn leven gepleegd in München. Het Eerste Goetheanum, door hem ontworpen en waar hij eigenhandig aan had meegewerkt, werd in de as gelegd. De brand kwam niet lang nadat de extreem conservatieve dominee uit het naburige Arlesheim een oproep daartoe had gedaan.
Kortom, extreemrechts stond Rudolf Steiner naar het leven.
Nu, een eeuw later, wordt hij beschuldigd van extreemrechts, racisme en antisemitisme. Hoe kan dat dan? In Steiners oeuvre van 100.000 pagina’s zijn zestien (..!) uitlatingen ontdekt die na minutieus onderzoek als ‘racistisch’ aangemerkt zouden kunnen worden.
Daarnaast hield hij voordrachten over rassen, zoals het begrip ‘wortelrassen’. Zijn benadering en terminologie zijn hierbij, dat is duidelijk, niet van déze tijd. Maar héél duidelijk: met racisme, in de zin van superioriteit en inferioriteit van de ene mens ten opzichte van de andere, heeft het helemaal NIETS te maken. Dat is zelfs volledig strijdig met de antroposofie en haar grondslagen in het christendom. De genoemde 16 uitspraken omvatten slechts een fractie van zijn levenswerk, dat geheel in het teken staat van de menselijke waardigheid, respect voor ieder individu, gelijkheid van alle mensen ongeacht groepskenmerken en optimale ontwikkeling van ieders talenten..!
Steiner keer op keer beschuldigd van extreemrechts en racisme.
Dezelfde Rudolf Steiner die tijdens zijn leven bedreigd werd en moest vrezen voor zijn leven, omdat hij volgens Hitler en trawanten een gevaar vormde voor Der gesunde Volkskörper. De Steiner ook, die zich niet kan verdedigen nu hij, door in het gunstigste geval onwetenden, wordt beschuldigd van precies het tegengestelde als waarvan Hitler en trawanten hem beschuldigden. Zodat deze onwetenden hem in het kamp van zijn vijanden plaatsen. Kan het nog pijnlijker en onrechtvaardiger?
“Verwelkom de kinderen in eerbied, onderwijs ze in liefde en stuur ze in vrijheid de wereld in”
Één van zijn grootste erfenissen: DE VRIJE SCHOOL..
Het vrijeschoolonderwijs is komt voort uit het gedachtegoed van Rudolf Steiner. Honderd jaar geleden stond het woord ‘vrij’ vooral voor ‘vrij van overheidsbemoeienis’, maar inmiddels worden de meeste van deze scholen door overheden gesubsidieerd. Hoewel het vrijeschoolonderwijs niet meer is wat het geweest is, volgens veel ouders en leraren, groeit tegelijkertijd het Nederlandse vrijeschoolonderwijs als kool. De eerste vrijeschool in Nederland werd in 1923 opgericht en momenteel (2025) zijn het er 134 en er komen er steeds meer bij..
Het vrijeschoolonderwijs gaat uit van de antroposofische menskunde: de mens is niet alleen een fysiek, maar ook en vooral een geestelijk wezen met eigen gevoelens, gedachten, idealen en karaktereigenschappen. Naast helder denken staat het ontwikkelen van het voelen en het willen centraal, zodat kinderen kunnen uitgroeien tot evenwichtige volwassenen. Deze basisuitgangspunten zijn te vatten in het credo: ‘Hoofd, hart en handen’..
‘Het zal altijd blijken dat degenen die werkelijk weten, de meest nederige mensen zijn.’ – Rudolf Steiner
Op de vrijeschool wordt leren gezien als een kunstzinnig proces waarin authenticiteit en spontaniteit vooral ruimte dienen krijgen. Leraren gebruiken creatieve methodes om de leerstof op een levendige en inspirerende manier over te brengen. Het jaarritme van de natuur vormt daarbij de rode draad van het onderwijs..!
Door het vieren van jaarfeesten met muziek, verhalen en kunstzinnige uitingen, worden kinderen zich bewust van de natuurlijke cyclus van het jaar en indirect het leven. Leraren hebben met name de rol om voor te doen, ‘voor te leven’. Voorleven gaat over meer dan het aanleren van vaardigheden, het gaat ook over het ontwikkelen van normen en waarden, over houding, principes en gedrag. Leerlingen leren bewust weerstand te ervaren en manieren te vinden ermee om te gaan.
Zo leren ze tijdens houtbewerken dat de nerven in het hout niet altijd doen wat jij wilt. Of dat op het land werken als het koud en nat is, vraagt om doorzettingsvermogen. Het overwinnen van obstakels daagt de leerling uit kritisch na te denken, alternatieven te verzinnen en complexe problemen op te lossen. Kortom, het vrijeschoolonderwijs is nog steeds één van de praktische uitvloeiselen van de Antroposofische visie van esotericus Rudolf Steiner.
Anselma Remmers, docent aan de vrijeschoolleerroute van de openbare school Lek en Linge in Culemborg en bestuurslid van de antroposofische vereniging in Nederland (AviN) over het vrijeschoolonderwijs: “De verwarring en polarisatie was in die tijd ook in het vrijeschoolonderwijs duidelijk zichtbaar”, zegt Remmers.
“Het kán niet anders, dan dat het gedachtegoed van Steiner steeds opnieuw getoetst dient te worden aan de actualiteit. Elk individu gaat daar anders mee om. Steiner was een visionair en hij voorzag dat het onderwijs steeds mechanistischer zou worden. Het huidige dilemma in het vrijeschoolonderwijs is dat we zowel trouw willen blijven aan waar we voor staan, als actief deel willen uitmaken van de maatschappij. En ja, dan is het soms nodig compromissen te sluiten en soms juist onverbiddelijk te zijn.”
* * *
